Skip to main

Cultureel Erfgoed Thesaurus (CHT)

Zoek in woordenlijst

Content taal

Concept information

objecten > bebouwde omgeving > bouwonderdelen > kamers (vertrek) > keukens

Voorkeursterm

keukens  

Type

  • CHT concept

Heeft breder begrip

heeft nauwer begrip

Alternatieve term

  • keuken

Toelichting

  • Ruimte, vertrek of gebouw waar maaltijden worden bereid en vaatwerk wordt gewassen. Daarom voorzien van een stookplaats met fornuis, aanrecht en gootsteen. In de oudere stadswoning gelijkvloers of in de kelderverdieping gelegen.1609 Beverwijk (N.H.), Meerstraat 116-118; koeken: 1529 Hasselt (B.L.); keucken: id. 1621; ceuckentken: 1625 ’s-Hertogenbosch, Hof van Zevenbergen. Op het platteland pleegt de keuken tevens woonvertrek te zijn. In voorname huizen werden twee vertrekken van de keuken afgescheiden: spoelkeuken en dienkeuken. Bij panden op de Prinsengracht te Amsterdam werd in 1694 onderscheid gemaakt tussen een kookkeuken en een eetkooken. De keukens van de m.e. kloosters die afzonderlijk naast de refter staan, vertegenwoordigen een eigen bouwtype. Het zijn vierkante, achtkante of ronde paviljoens met een piramidaal, koepel- of kegelvormig gewelf. In de kruin daarvan bevond zich een trekgat dat door een kleine lantaarn beschut wordt, in de zijden grote apsisvormige stooknissen waarvan de zijdelingse rookkanalen door de overkluizing heenstaken. In deze nissen waren ter weerszijden van de schouw kleine vensters en ook deuren. Fraaie exemplaren van dit type zijn of waren er in de abdijen van Fontevrault (XII-XIII), Marmoutier, Vendôme, St.-Pierre te Chartres (XIII), Poblet (Spanje), Glastonbury (XIV), Durham (1380). Het systeem was berekend op het roosteren van grote bouten. Toen sindsXV de keukens bij het hoofdgebouw werden getrokken, bleef dit systeem nog lang gehandhaafd, ook bij vorstelijke en groot-burgerlijke paleizen zoals dat van Filips de Goede in Dijon en Jacques Coeur in Bourges. Toen de keuken onder de eetzaal kwam te liggen, werd het centrale trekgat vervangen door een vernuftige ventilatie van de schouwen. Voorb.: paleis van justitie in Parijs, pauselijk paleis te Avignon. (Haslinghuis)

Contributor

Auteur

hasConceptStatus

hasSource

In andere talen

URI

https://data.cultureelerfgoed.nl/term/id/cht/b324818c-b73a-4cb5-8d4f-40340b47534c

Download dit concept:

RDF/XML TURTLE JSON-LD Gewijzigd 2018-08-31T09:28:27Z Gemaakt 2016-11-02T08:02:30Z2016-11-02T08:02:30Z