Skip to main

Cultureel Erfgoed Thesaurus (CHT)

Zoek in woordenlijst

Content taal

Concept information

actoren en organismen > actorrollen > steenhouwers

Voorkeursterm

steenhouwers  

Heeft breder begrip

Alternatieve term

  • steenhouwer

Toelichting

  • Vakman die natuursteen bewerkt tot vlakke of geprofileerde stenen, die (ev. met andere materialen tezamen) in een gebouw worden geplaatst of tot losse elementen verwerkt. stienhouwer: 1383 Den Haag, Grote Zaal. Ook: steenbikker.Bij natuursteen was er sprake van steenhouwers en beeldhouwers of kleinstekers, soms van hen die zachte steensoorten vrij mochten bewerken, in het Engels de ‘freestonemasons’ of ‘freemasons’, wat in het Nederlands vrijmetselaars werd. De steenhouwer bewerkt natuursteen en soms ook bakstenen. Een ruw stuk steen, afkomstig uit een steengroeve, werd met de hand behakt tot het een blok geworden was met een rechthoekige doorsnede. Daartoe werd het stuk eerst ruw bewerkt en vervolgens met steeds fijnere gereedschappen behandeld. Ook het stellen van de natuursteenblokken (niet het gevelparement) was het werk van de steenhouwers. In het verleden werd een steenhouwer vaak als metselaar aangemerkt, b.v. als het om de functie van stadsmetselaar ging.Soms werden de stukken door kloven tot blokken van kleinere afmetingen gemaakt. Het zagen van natuursteen kon alleen bij zeer zachte soorten zoals mergel, maar dat was niet het werk van een steenhouwer, maar van een mergelwerker.De maatschappelijke positie van de steenhouwers was minder goed dan die van de beoefenaren van de vrije kunsten en vele handwerksambachten. Het Amsterdamse Sint-Barbaragilde verenigde naast de steenhouwers de metselaars, de loodgieters en loden-pompenmakers en de leidekkers. In Utrecht behoorde het steenbikkersgilde tot de laaggeorganiseerde gilden. De steenhouwers onderhielden in Kampen met de metselaars en de beeldsnijders het altaar van De Vier Gekroonden, de vier steenhouwers die in de vroegchristelijke periode als martelaren zijn gestorven.De gildeproef was in 1686 in Amsterdam een Ioni-sche kolom met kapiteel en basement uit één stuk marmer of andere steen.Bij grote bouwwerken, zoals kathedralen en belangrijke kerken, waren (en zijn soms nog) de steenhouwers werkzaam in een bouwloods. (Haslinghuis)

Contributor

Auteur

hasConceptStatus

hasSource

In andere talen

  • Steinhauer

    Duits

  • Steinmetz
  • stone mason

    Engels

  • tailleur de pierre

    Frans

URI

https://data.cultureelerfgoed.nl/term/id/cht/7b548923-2315-4218-8019-7197bcb3ddc2

Download dit concept:

RDF/XML TURTLE JSON-LD Gemaakt 05-10-2016, Gewijzigd 17-03-2017