Skip to main

Cultureel Erfgoed Thesaurus (CHT)

Zoek in woordenlijst

Content taal

Concept information

objecten > bebouwde omgeving > bouwwerken > ovens (bouwwerk) > steenovens

Voorkeursterm

steenovens  

Type

  • CHT concept

Heeft breder begrip

Alternatieve term

  • steenoven
  • ticheloven
  • tichelovens

Toelichting

  • Een steenoven is een oven om klei te bakken tot (bak)stenen. (Thesaurus landschap)

Contributor

Auteur

hasConceptStatus

hasImage

hasLocationSpecification

  • Langs de grote rivieren komen we nog altijd veel steenfabrieken tegen, zij het dat ze lang niet altijd meer in bedrijf zijn. Ook langs het Damsterdiep in Groningen liggen nog (ruïnes van) steenfabrieken waar een typisch rode baksteen is geproduceerd. (Thesaurus landschap)

hasSource

hasSpecification

  • De baksteenfabricage verdween na de Romeinse Tijd en begon opnieuw in de twaalfde eeuw. Al snel verdrong de baksteen in het grootste deel van Nederland de dure, van ver aangevoerde natuursteen. In de loop van de Late Middeleeuwen, toen veel steden muren en poorten bouwden en de houten huizen in de steden meer en meer door bakstenen exemplaren werden vervangen, werd baksteen steeds belangrijker. Tot aan het einde van de negentiende eeuw werden de stenen in simpele veldovens gebakken. Omstreeks 1870 werden er fabriekjes geïntroduceerd met zogenaamde ringovens, die continu konden werken. Varianten op de ringoven waren de vlamoven en de zigzagoven. In een ringoven gaat het vuur rond, waarbij de ring van ovens bij toerbeurt stenen bakken. De laatste decennia zijn de ringovens uit het landschap aan het verdwijnen; de meeste overgebleven steenfabrieken zijn van het type tunneloven, waarin het vuur juist op een vast punt staat en de te bakken stenen er overheen schuiven. De grondstof voor steenbakkerijen is klei, dat in verschillende gebieden voorkomt. Eeuwenlang heeft de grootste concentratie van steenovens gestaan langs de Oude Rijn en de Hollandse IJssel. In de negentiende eeuw werd het Gelderse rivierengebied dominant. Daarnaast zijn al vele eeuwen steenbakkerijen actief in de noordelijke provincies, waar onder meer de zogenaamde potklei, een smeltwaterafzetting uit de voorlaatste ijstijd, het Saalien, als grondstof wordt gebruikt. Ook de Zuid-Limburgse löss is geschikt om stenen van te bakken. Op verschillende plaatsen in de zandgebieden liggen oude kleilagen, meestal uit het Tertiair, aan of dicht onder de oppervlakte. Deze is ondermeer bij Tegelen, Breda en Winterswijk als grondstof gebruikt door steenbakkerijen. (Thesaurus landschap)

URI

https://data.cultureelerfgoed.nl/term/id/cht/5b595a67-cfdb-4eb2-8a7e-81afcc075da2

Download dit concept:

RDF/XML TURTLE JSON-LD Gewijzigd 2019-03-14T10:20:01Z Gemaakt 2016-10-18T09:22:16Z2016-10-18T09:22:16Z