Skip to main

Cultureel Erfgoed Thesaurus (CHT)

Zoek in woordenlijst

Content taal

Concept information

activiteiten > procedés en technieken > bossage

Voorkeursterm

bossage  

Heeft breder begrip

Is gerelateerd aan

Toelichting

  • Bewerking van rechthoekige blokken natuursteen die aan de voorzijde ruw behakt worden. Oorspr. (Romeins, romaans) eenvoudigste steenbewerking. In XII en vroege XIII is bij burchten (Trifels, Pfalz; Lahr, Zwarte Woud), vestingwerken (Carcassonne) en andere gebouwen (Deventer, v.m. proosdij Sandrasteeg, 1130) gebruik gemaakt van steenblokken met bossage. Zij zijn voorzien van een randslag. Op het ruwe vlak zijn meermalen steenhouwersmerken aangetroffen, waaruit blijkt dat hier niet toevallig het natuurlijke breukvlak is overgebleven maar bewust een dergelijk vlak is bedoeld. Wellicht is deze bewerking bedoeld als afweermiddel. In de renaissance gebruikt als middel om een muurvlak een fors, rustiek karakter te geven ( rustica). Daarom vooral gebruikt in de onderbouw van gevels, aan poort-, stal- en tuingebouwen, kunstmatige grotten, verdedigingswerken e.d.. Ook komt het motief voor op banden, die dan vaak over pilasters of muurzuilen worden doorgetrokken. De z.g. zesde of Franse orde van Philibert Delorme (1567) bestaat uit zuilen waarvan de schachten zijn omvat door gebosseerde ringen (gordelzuil). Een van de eerste voorbeelden in Nederland biedt de poort van Fort Rammekens op Walcheren (1547, Donato de Boni). Men vindt bossages aan gevels als van de Palazzi Pitti en Strozzi te Florence. Bouwwerken in de Nederlanden met bossages zijn o.a. het stadhuis van Antwerpen (1561), Waag en Vleeshal in Haarlem (c. 1600) en het stadhuis van Bolsward (1617). De blokken zijn soms weer tot een spiegel geëffend. De rustica wordt trouwens meestal gestileerd. Het zijn dan regelmatig geplaatste ringen of zware diamantkoppen (Casa dei Diamanti in Ferrara en Verona, casa de los Picos in Segovia en dos Bicos in Lissabon). Halve bollen komen voor als ‘medias naranjas’ in Spaanse renaissancegevels. In de Wezer renaissance wordt het vlak gevuld met wormornamenten of Bremer werk in veel variaties. Verwant met het laatste is het naturalistische motief van de congélations. Opmerkelijk is een vorm van bossage, bestaande uit kleine reliëfvoorstellingen (boogstenen stadhuis Haarlem, c. 1600). Ook motieven die aan beslag- en lederwerk ontleend zijn, komen frequent voor. (Haslinghuis)

Contributor

Auteur

hasConceptStatus

hasImage

hasSource

In andere talen

  • Bosse

    Duits

  • Buckel
  • bossage

    Frans

URI

https://data.cultureelerfgoed.nl/term/id/cht/070bd28a-ce1e-42c1-93fa-5e93c023835c

Download dit concept:

RDF/XML TURTLE JSON-LD Gemaakt 05-10-2016, Gewijzigd 17-03-2017