Skip to main

Cultural Heritage Thesaurus

Zoek in woordenlijst

Content taal

Concept information

Er is geen term voor dit concept in deze taal.

... > objects > built environment > building > gebouwen (nl) > woningen (nl) > kastelen (versterkte woning) (nl)

Voorkeursterm

kastelen (versterkte woning) (nl)  

Type

  • CHT concept

Heeft breder begrip

heeft nauwer begrip

Is gerelateerd aan

Contributor

Auteur

hasConceptStatus

hasImage

hasLink

hasLocationSpecification

  • Kastelen vinden we in heel Nederland. Ooit moeten er duizenden kastelen hebben bestaan, maar nu telt ons land er nog zo’n 300. Dat betekent met andere woorden dat er tevens een groot aantal kasteelterreinen in het landschap liggen. Alle bekende kasteelplaatsen – in totaal meer dan 200 - zijn tegenwoordig beschermd als archeologisch monument. In Groningen kennen we ze als borgterreinen.De provincies met de meeste kastelen zijn Gelderland en Limburg; Drenthe heeft maar één kasteel (Coevorden). In Flevoland is momenteel een heus ‘kasteel’ in aanbouw (Almere), maar dit krijgt vooral een decoratieve functie.Als min of meer synoniem worden ook wel de termen borg (Groningen), stins (Friesland) burcht, slot, steenhuis, havezate (Overijssel en Gelderland) of ridderhofstad gebruikt. Veel van deze termen worden echter ook wel gebruikt om moated sites aan te duiden.

hasSource

hasSourceHolder

hasSourceId

  • 906

hasSpecification

  • De oudste fortificaties zijn de ringwalburchten. Zij dateren uit de periode 800-1100. Vanaf omstreeks 1050 werden er kastelen gesticht die voor privé-gebruik waren bedoeld. Zij stonden vaak in het midden van het grondgebied van de stichter; andere stonden bij een weg of rivier of op een ander strategisch punt. Aanvankelijk werd een stenen woontoren of hal gebouwd. Later werd deze omringd door verdedigingsmuren en torens. Min of meer gelijktijdig, vanaf circa 1100, ontstonden de motte-kastelen.De kasteelbouw heeft een bepaalde bouwkundige ontwikkeling doorgemaakt. Aanvankelijk (circa 1200-circa 1350) werden ronde of veelhoekige kastelen gebouwd (bijvoorbeeld Huis Bergh); gedurende de periode circa 1275-circa 1500 werden er vooral vierkante kastelen gebouwd (bijvoorbeeld het Muiderslot).Woontorens werden tussen omstreeks 1250 en omstreeks 1350 in heel Nederland gebouwd. Een concentratie ervan bevindt zich echter in het stroomgebied van de Kromme Rijn in Utrecht. Deze woontorens waren niet of nauwelijks meer verdedigbaar, net als de vele andere omgrachte huizen moated sites uit de dertiende-vijftiende eeuw.Aan het eind van de Middeleeuwen kon de toenemende vuurkracht van de kanonnen alleen nog worden opgevangen door de muren van de kastelen steeds dikker te maken (de muren van de toren van kasteel Rosendael zijn vier meter dik!). Slechts de rijkste en machtigste edelen konden zich deze kastelen nog veroorloven. In de zestiende eeuw was het tijdperk van het kasteel voorbij. Oorlogen gingen nadien niet meer om kastelen, maar om steden, die met hun veel grotere bevolking en reserves de bewapeningswedloop langer volhielden. Slechts in enkele gevallen werden kastelen omgeven door de aarden bastions en andere verdedigingswerken. Deze kastelen functioneerden echter niet meer als zelfstandig object, maar waren naast andere forten slechts steunpunten in systemen voor territoriale verdediging. De meeste kastelen vielen terug op hun woonfunctie en werden verbouwd tot buitenplaats.

In andere talen

  • kastelen (versterkte woning)

    Nederlands

  • burcht (versterkte woning)
  • burchten (versterkte woning)
  • kasteel (versterkte woning)
  • slot
  • steenhuis
  • stins
  • stinzen

URI

https://data.cultureelerfgoed.nl/term/id/cht/1130e375-3469-4e63-a8d4-5fcb339f7536

Download dit concept:

RDF/XML TURTLE JSON-LD Gewijzigd 2019-02-05T16:08:12Z Gemaakt 2016-11-07T11:46:11Z2016-11-07T11:46:11Z