Concept information
Voorkeursterm
wüstungen
Type
-
CHT concept
Heeft breder begrip
Alternatieve term
- wüstung
Toelichting
- Wüstungen is de Duitse benaming voor verlaten dorpen of voormalige gebieden met een economische activiteit (landbouw (flurwüstung), handwerken of industrie) die vóór de Nieuwe Tijd (ca. 1500) werden opgegeven, maar waaraan nog veldnamen, resten in de bodem of mondelinge overleveringen herinneren. (Wikipedia)
Auteur
hasConceptStatus
hasLocationSpecification
- De Duitse vakterm Wüstung is verwant aan het Nederlandse woestenij. Nog zichtbare sporen van Wüstungen vinden we vooral waar het land nadien slechts extensief is gebruikt. Een mooi voorbeeld is Wolfheze op de Veluwse heide. Verplaatsingen zijn onder meer goed te zien bij het Overijsselse dorp Staphorst. Hier zijn de vroegere ontginnings- en bewoningsassen – met enkele kerkheuvels! - nog duidelijk te herkennen in het landschap.
hasSource
hasSourceHolder
hasSpecification
- In het verleden zijn op veel plaatsen en in veel perioden nederzettingen en/of cultuurland opgegeven. Zo zijn nederzettingen verdwenen omdat de bevolking zich concentreerde in grote dorpen of in steden. Ook werd land opgegeven omdat de bodem was uitgeput. Bewoners konden ook wegtrekken omdat mijnen waren uitgeput (vergelijk de Amerikaanse ‘ghosttowns’), industrieën ondergingen of omdat akkerbouw plaatsmaakte voor (minder arbeid vragende) extensieve veeteelt. Elders in Europa zijn duizenden dorpen met hun cultuurland opgegeven tijdens de grote landbouwcrisis van de Late Middeleeuwen. In Nederland zijn meer dan honderd nederzettingen en cultuurland verdwenen door opdringen van de zee, de zogenaamde ‘Verdronken Dorpen’. In de veengebieden van Nederland, met name op de (vroegere) veenmos’kussens’ kennen we daarnaast het verschijnsel van de verplaatste nederzettingen. In deze gebieden trad na ontginning een snelle maaivelddaling op. Na enige tijd moest het bouwland daarom worden verplaatst naar een nog onontgonnen stuk veen. Als de afstand tussen de boerderijen en het bouwland te groot werd, schoof het hele dorp op. Soms bleef het (stenen) kerkgebouw achter op de oude plaats, als herinnering aan het eerdere dorp.
URI
https://data.cultureelerfgoed.nl/term/id/cht/abf78d53-cdca-47a4-bd35-4ecb2cb73d38
{{label}}
{{#each values }} {{! loop through ConceptPropertyValue objects }}
{{#if prefLabel }}
{{/if}}
{{/each}}
{{#if notation }}{{ notation }} {{/if}}{{ prefLabel }}
{{#ifDifferentLabelLang lang }} ({{ lang }}){{/ifDifferentLabelLang}}
{{#if vocabName }}
{{ vocabName }}
{{/if}}