Skip to main

Cultureel Erfgoed Thesaurus (CHT)

Zoek in woordenlijst

Content taal

Concept information

objecten > bebouwde omgeving > landschapselementen > daliegaten

Voorkeursterm

daliegaten  

Type

  • CHT concept

Heeft breder begrip

Alternatieve term

  • daliegat
  • delsleuf
  • delsleuven

Toelichting

  • Een daliegat is een cirkelvormige depressie waar kalkrijke klei is gewonnen die gebruikt werd voor de verbetering van (nu verdwenen) veenland.
  • Een daliegat is een met venig materiaal opgevuld en nog steeds nazakkend gat in de grond. Daliegaten ontstonden doordat in een veengebied klei uit de ondergrond werd gewonnen. De ontstane gaten werden gevuld met veen. Na het verdwijnen van het veendek bleef het venige opvullingsmateriaal dalen, in tegenstelling tot de kleigronden eromheen.(wikipedia)

Contributor

Auteur

hasConceptStatus

hasLocationSpecification

  • Daliegaten komen vooral voor in de veengebieden van Holland en Utrecht , in het centrale deel van West-Friesland (een kleigebied dat vroeger door veen bedekt was), in de Zeevang en in de Beemster. De Groningse variant wordt delsleuf genoemd. In de Zeevang zijn bij bodemkundig onderzoek meer dan 100 daliebulten ontdekt, dat wil zeggen daliegaten die juist iets uitsteken boven het maaiveld. Waarschijnlijk heeft dit te maken met het aanstampen van het teruggeworpen materiaal, waardoor het minder snel inklonk en oxideerde dan de omgeving.

hasSource

hasSourceId

  • 505

hasSpecification

  • In (voormalige) veengebieden werd klei gewonnen uit diepe gaten, die door de veenlaag heen tot in de onderliggende klei werden gegraven. De kalkrijke zavel en klei werd gebruikt voor dijkbouw, baksteenfabricage en vooral voor het verbeteren van de venige gronden om graan- en hennepteelt mogelijk te maken. De putten hebben een doorsnee van twee à vijf meter. De daliegaten stammen uit de periode van de tiende tot de negentiende eeuw. Als het oppervlak niet is geëgaliseerd liggen ze over het algemeen 20 à 50 cm diep.Na de kleiwinning werden de gaten volgestort met venig materiaal uit de omgeving. Nadat het meeste veen is verdwenen door klink en oxidatie. De moerige opvulling van de gaten blijft vervolgens zakken, waardoor de daliegaten na enige tijd als kleine ronde ‘depressies’ het landschap zichtbaar worden. Veel daliegaten verdwijnen door egalisatie ten behoeve van de landbouw.

URI

https://data.cultureelerfgoed.nl/term/id/cht/16c2caf9-ce7d-4f60-b634-be2d0f96e0ad

Download dit concept:

RDF/XML TURTLE JSON-LD Gewijzigd 2018-10-30T15:10:18Z Gemaakt 2016-11-02T10:37:34Z2016-11-02T10:37:34Z