Skip to main

Cultureel Erfgoed Thesaurus (CHT)

Zoek in woordenlijst

Content taal

Concept information

objecten > bebouwde omgeving > landschapselementen > houtsingels

Voorkeursterm

houtsingels  

Type

  • CHT concept

Heeft breder begrip

heeft nauwer begrip

Alternatieve term

  • houtsingel

Toelichting

  • Met bomen beplante stroken grond langs een sloot, die vooral een functie hebben als veekeringen en eigendomsgrenzen.

Contributor

Auteur

hasConceptStatus

hasImage

hasLocationSpecification

  • Houtsingels komen voornamelijk voor op laaggelegen zandgebieden met een hoge grondwaterstand en op overgangen van zeeklei of veen naar zand. In gebieden die hoger liggen kan men ook niet meer volstaan met elzensingels als perceelscheiding, maar werden houtwallen aangelegd. Voorbeelden zijn te vinden langs de beekdalen of in de kwelzones van hoog opgestuwde zandgronden zoals de Veluwe en de Utrechtse Heuvelrug. Ook komen ze voor in een aantal veenontginningen zoals bij Waalwijk. Elzensingels komen specifiek voor in het Groninger Westerkwartier, de Friese Wouden en het aangrenzende voormalige veengebied bij Drachten en Heerenveen, de Gelderse Vallei en de Brabantse Langstraat. Kleinere gebieden met elzensingels vind je op veel plaatsen op de overgang van zandgebieden naar veen (zoals in de omgeving van Staphorst en Rouveen) en in voormalige veengebieden (bijvoorbeeld Vriezenveen).

hasReference

  • Baas, H., B. Mobach, H. Renes, 2005: Leestekens van het landschap. 188 landschapselementen in kort bestek, Utrecht.
  • Boer, J.J. de (2003), Veldgids landschapselementen Noardlike Fryske Wâlden. Landschapsbeheer Friesland Beetsterzwaag.
  • Burm, P. en A. Haartsen (2003), Boerenland als natuur. Verhalen over historisch landschapsbeheer. Matrijs i.s.m. Landschapsbeheer Nederland, Utrecht.
  • Dirkmaat, J. (2005), Nederland weer mooi; op weg naar een natuurrijk en idyllisch landschap. ANWB, Den Haag, i.s.m. Stichting Nederlands Cultuurlandschap.
  • Schmitz, H. (1993), Houtwallen, heggen en singels. Lijnvormige houtopstanden in Nederland. LONL, Utrecht.

hasSourceId

  • F101_Tl

hasSpecification

  • Houtsingels lijken veel op houtwallen, alleen is bij houtsingels geen sprake van een opgeworpen wal en zijn singels vaak smaller dan houtwallen. In het midden van de singel bepalen vooral bomen het visuele aspect. In de breedte bestaat een singel uit één of meer rijen bomen. Dit is afhankelijk van de streek waarin de houtsingel ligt. De bomen worden meestal in een wild of driehoeksverband geplant, op onderlinge afstanden van minimaal anderhalve bij anderhalve meter. Een deel van de bomen krijgt de ruimte om tot volwassen bomen uit te groeien. In de randzone domineren struiken. In de begroeiing kunnen plaatselijk – via spontane ontwikkeling - andere soorten verschijnen. Dit zijn vaak verschillende bosrandsoorten. Afhankelijk van de situatie zijn dit bijvoorbeeld kamperfoelie, hop, haagwinde, bramen en bosrandkruiden.Elzensingels zijn in eerste instantie, voor de komst van het prikkeldraad, aangelegd als veekering. Bijkomend voordeel was dat de bomen ook beschutting boden tegen verstuiving van bodemdeeltjes. Bij harde wind konden met name de lichte organische deeltjes uit de bodem wegwaaien; en dat waren nu juist de bestanddelen van de bodem die de vruchtbaarheid van de akkers bepaalden.De singels leverden bovendien brand- en geriefhout, waaraan in het gemengde bedrijf grote behoefte was. Omdat de boer verschillende diktes hout nodig had, werd een uitgekiend beheer gevoerd. Hij zorgde er voor dat er altijd op zijn bedrijf bomen en struiken van verschillende ouderdom aanwezig waren. Dit noemen we hakhoutbeheer, waarbij verdeeld over het gebied of over de eigendommen van de boer, jaarlijks een deel van de singels tot aan de basis van de stammen wordt teruggezet. In het gebied zijn hierdoor elzensingels van alle leeftijdsklassen aanwezig, van recent gekapt tot aan de oogstbare leeftijd van 20 tot 25 jaar.

URI

https://data.cultureelerfgoed.nl/term/id/cht/0d266e97-efd0-4de4-97b8-a5b8a9085189

Download dit concept:

RDF/XML TURTLE JSON-LD Gewijzigd 2018-12-04T13:28:51Z Gemaakt 2016-11-02T10:05:06Z2016-11-02T10:05:06Z