Skip to main content

Cultural Heritage Thesaurus

Search from vocabulary

Content language

Concept information

There is no term for this concept in this language.

... > objects > built environment > building > gebouwen (nl) > bedrijfsgebouwen (nl) > fabrieksgebouwen (nl) > steenfabrieken (nl)

Preferred term

steenfabrieken (nl)  

Type

  • CHT concept

Broader concept

Contributor

Creator

hasConceptStatus

hasSource

hasSourceHolder

hasSourceId

  • 794

hasSpecification

  • In vroeger eeuwen waren er talloze steenplaatsen langs de Hollandse IJssel. Alleen al tussen Haastrecht en Stormpolder bij Krimpen aan den IJssel zijn er in de hoogtijdagen dertig geweest. De eerste, tussen Haastrecht en Klaphek onder IJsselstein, dateren van het begin van de 13e eeuw. De afdamming van de IJssel bij Klaphek in 1285 maakte dat het door de rivier aangevoerde slib kon bezinken. Kleiwinning om steen van te bakken, werd vanaf toen een feit. Boeren die land bezaten dat aan de dijk grensde, hadden recht van gebruik (Oud-Hollands recht) van de zelling tot halverwege de rivier. De boeren hadden het in die tijd niet breed en verdienden graag een centje bij door te werken op de eenvoudige veldovens, die soms uit niet meer dan een grote kachel bestonden. De soort aangeslibde klei bepaalde de optimale grootte van de te bakken stenen. Die langs de IJssel waren klein van formaat: circa 20x10x5 centimeter. In de 18e eeuw werden de ovens groter en in de 19e eeuw zorden de stoommachines voor een verdere schaalvergroting. Het bleef echter ambachtelijk werk. Staande aan een tafeltje goot men de steenvorm vol. Kinderen strooiden er zand op. Het omkeren en stapelen bleef het werk van vrouwen en kinderen. Dochters mochten geen 'dienstje' zoeken in de stad, want vader kreeg alleen werk als het hele gezin op de steenplaats kwam meehelpen. Met de komst van de Woningwet in het begin van de 20e eeuw werd een grotere maat steen ingevoerd. Dat was de doodslag voor de ijsselsteentjes. Ze werden nog gebruikt voor open haarden en schoorstenen. De vervuiling van de rivier, waardoor de specie slechter werd, was mede oorzaak van de teloorgang van de steenplaatsen. (Thesaurus landschap)

In other languages

  • steenfabrieken

    Dutch

  • baksteenfabriek
  • baksteenfabrieken
  • steenfabriek
  • steenplaats
  • steenplaatsen

URI

https://data.cultureelerfgoed.nl/term/id/cht/40e25e80-4173-4cb9-91e0-1ab6bb4d7d1a

Download this concept:

RDF/XML TURTLE JSON-LD last modified 2019-03-25T14:22:51Z Created 2016-10-18T08:31:58Z2016-10-18T08:31:58Z